Đối với Quân đội ta, chỗ dựa vững chắc nhất là lòng dân. Vì vậy phải “lấy dân làm gốc”, dựa vào dân, dựa chắc vào dân thì kẻ địch không thể nào tiêu diệt được. Phải làm cho Quân đội ta thành một quân đội chân chính của nhân dân”. “Trung với nước, hiếu với dân là bổn phận thiêng liêng, một trách nhiệm nặng nề nhưng cũng là vinh dự của người chiến sĩ...”. Chính vì vậy, Ngay từ khi thành lập, Bác Hồ đã xác định 3 chức năng cho Quân đội nhân dân Việt Nam: Đội quân chiến đấu, đội quân công tác, đội quân sản xuất. Đây là một điều rất khác biệt đối với quân đội các nước, vì quân đội các nước chỉ có chức năng chiến đấu.

Đây là vấn đề nổi bật, xuyên suốt mà hơn 60 năm trong quân ngũ tôi đã nhận thức đầy đủ và thường xuyên học tập và làm theo tư tưởng, phong cách của Chủ tịch Hồ Chí Minh về xây dựng Quân đội phải “lấy chính trị làm gốc”. Thực chất của quá trình xây dựng Quân đội về chính trị là tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với Quân đội. Quyền lãnh đạo QĐND Việt Nam thuộc về một Đảng duy nhất là Đảng Cộng sản Việt Nam, quyền đó phải luôn được giữ vững và tăng cường, có như vậy mới bảo đảm cho Quân đội chiến thắng và trưởng thành.

Thượng tướng Viện sĩ, Tiến sĩ Nguyễn Huy Hiệu.

Bởi vậy, Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh thường xuyên quan tâm, chăm lo xây dựng tổ chức đảng từ trong các tổ chức vũ trang cách mạng đầu tiên đến sự trưởng thành, chiến thắng của QĐND Việt Nam ngày nay. Còn nhớ, trong thời gian công tác, tôi đã được phân công phụ trách đối ngoại Quốc phòng trong thời gian khoảng 10 năm. Trong đó, tôi nhớ nhất kỷ niệm là trong chuyến đi thăm Bỉ, có quan chức Bỉ hỏi tôi: Tại sao Quân đội nhân dân Việt Nam đánh thắng được Quân đội hùng mạnh của 2 cường quốc: Thực dân Pháp và đế quốc Mỹ. Tôi trả lời: Quân đội nhân dân Việt Nam chúng tôi đánh thắng kẻ thù mạnh hơn bằng trí tuệ Việt Nam, truyền thống Việt Nam, lịch sử Việt Nam, văn hóa Việt Nam và bằng chiến tranh nhân dân Việt Nam mà quân đội các nước đó không có. Những giá trị chính là hồn cốt, là yếu tố quyết định sức mạnh của Quân đội nhân dân Việt Nam.

Tiếp đó, bạn còn hỏi tôi về chức năng công tác của Quân đội nhân dân Việt Nam. Tôi trả lời, Quân đội nhân dân Việt Nam từ nhân dân mà ra, vì nhân dân phục vụ... không có nhân dân thì không có bộ đội. Chính vì vậy, chúng tôi luôn giáo dục cho bộ đội biết kính trọng dân, thương yêu dân, giúp đỡ dân, để xây dựng niềm tin, xây dựng thế trận lòng dân. Khi nhân dân yêu mến thì nhiệm vụ nào cũng hoàn thành, khó khăn nào cũng vượt qua, kẻ thù nào cũng đánh thắng.

Trong suốt 80 chiến đấu, xây dựng và trưởng thành, Quân đội nhân dân Việt Nam luôn khắc ghi lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Quân sự mà không có chính trị như cây không có gốc, vô dụng lại có hại. Quân đội ta là Quân đội nhân dân. Nhân dân có Đảng lãnh đạo, Đảng có chính cương, chính sách. Đã là Quân đội nhân dân thì phải học chính sách của Đảng... Học tập chính cương, chính sách của Đảng cho hiểu mà làm cho đúng tức là thực hành chủ nghĩa Mác - Lênin. Chính cương và chính sách của Đảng đối với công việc kháng chiến và kiến quốc là áp dụng chủ nghĩa Mác - Lênin vào hoàn cảnh của cách mạng ta”.

Lời dạy của Người vừa kế thừa đúng đắn học thuyết Mác-Lê nin về xây dựng quân đội của giai cấp công nhân, vừa kế thừa những giá trị truyền thống nhân văn, nhân nghĩa của cha ông ta trong xây dựng và bảo vệ đất nước. Chính điều này, đã tạo sức mạnh vô địch cho Quân đội nhân dân Việt Nam chiến đấu và chiến thắng kẻ thù xâm lược qua các cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc, bảo vệ Tổ quốc, mặc dù chúng ta ta thua kém hơn kẻ thù ngoại xâm về  tiềm lực kinh tế, vũ khí, trang bị, phương tiện chiến tranh.

Chính trị là hồn cốt, là yếu tố quyết định sức mạnh của Quân đội ta và là linh hồn, mạch sống của Quân đội cách mạng. Trong giai đoạn cách mạng mới, để QĐND Việt Nam xứng đáng là lực lượng nòng cốt của sức mạnh quốc phòng toàn dân, phải xây dựng Quân đội theo hướng tinh, gọn, mạnh, hiện đại, trong đó, điều quan trọng hơn hết là bảo đảm Quân đội thực sự là lực lượng chính trị, lực lượng chiến đấu trong sạch, vững mạnh, tuyệt đối trung thành với Tổ quốc, với Đảng, Nhà nước và nhân dân, được nhân dân tin cậy, yêu mến... Yêu cầu đó đặt ra nhiệm vụ xây dựng Quân đội vững mạnh toàn diện, lấy xây dựng về chính trị làm cơ sở, với các nội dung, biện pháp cần chú trọng: Giữ vững nguyên tắc xây dựng, tổ chức Quân đội: “Phải có tổ chức vững chắc và nghiêm mật”; lấy việc bồi dưỡng xây dựng con người là chính; kiên định nguyên tắc Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt đối với QĐND Việt Nam; xây dựng QĐND Việt Nam phải theo tư tưởng: “Quân sự phục tùng chính trị”, “quân sự mà không có chính trị như cây không có gốc, vô dụng lại có hại”... Cũng nhờ tuân thủ vấn đề cơ bản này mà 80 năm qua, Quân đội ta không chỉ tạo nên được sức mạnh chiến đấu tổng hợp, đánh thắng mọi kẻ thù xâm lược mà còn góp phần quan trọng vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam.

Thượng tướng Viện sĩ, Tiến sĩ NGUYỄN HUY HIỆU, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, nguyên Ủy viên Thường vụ Quân ủy Trung ương, nguyên Thứ trưởng Bộ Quốc phòng